The aftermath – Slotwoord bij drieluik over Judith von Halle

Mijn korte drieluik over de kwestie Judith von Hallle vul ik aan met een slotwoord. Mij stond de afgelopen twee weken een tekst van Rudolf Steiner bij over inwijding(en) en verzoekingen, waaronder een zucht van binnenuit om geen voedsel meer tot zich te (hoeven) nemen, welke ik enige jaren geleden met grote interesse gelezen had. Kon er in het drieluik echter niet naar verwijzen, omdat ik niet meer wist waar het opgetekend stond. Inmiddels weer wel.

Het gaat om de achtste voordracht van Steiners voordrachtencyclus Het evangelie naar Mattheüs – Esoterische achtergronden (GA 123); vertaling van Das Mättheus-Evangelium. Eén tekstdeel over verzoekingen bij inwijdingswegen, één der drie trappen van verzoeking die hij in deze voordracht behandelt, toegespits op het voedingsaspect, zal ik hieronder weergeven.

Tevens zal ik per e-mail Michel Gastkemper, John Hogervorst, Mieke Mosmuller, redactie tijdschrift Motief en redactie digitaal tijdschrift De Brug op de inhoud van het drieluik en dit slotwoord wijzen; inclusief op de inhoud/reacties/verwijzingen in reactieruimten onder de blogberichten.

Een lang (aaneengesloten) citaat uit de achtste voordracht (Bern, 8-9-1910) van de cyclus Evangelie naar Mattheüs – Esoterische achtergronden:

Rudolf Steiner, aaneengesloten tekstdeel (bladzijde 168 tot en met 171), voordracht te Bern, gehouden op 8-9-1910:

"En nu kunnen wij begrijpen wat Christus als zijn eerste taak moest zien, nadat hij de verzoeking had doorgemaakt. Hij had de verzoeking doorgemaakt dankzij de kracht van zijn eigen innerlijk wezen, dankzij wat wij tegenwoordig bij de mens zijn ik noemen. Hij had bereikt dat hij alle aanvechtingen en verzoekingen had overwonnen die op de mens afkomen die afdaalt in zijn astrale, zijn etherische en zijn fysieke lichaam. Dat wordt ook duidelijk beschreven. Alle vormen van egoïsme worden beschreven, en wel zo dat steeds onze blik wordt gericht op de hoogste graad ervan.

Een grote hinderpaal op de weg van degene die een esoterische ontwikkeling wil gaan, en iets heel vanzelfsprekends bij het afdalen in het eigen innerlijk, is dat in diens wezen de slechte gewoonte opkomt zich altijd alleen maar met zijn eigen dierbare persoon bezig te houden. Inderdaad komen we deze hebbelijkheid het vaakst tegen juist bij mensen die in de geestelijke wereld willen doordringen: dat zij het allerliefst over hun eigen dierbare persoon spreken, die hun het allerdierbaarst is, waarvan zij zich voortdurend, ieder uur en iedere minuut, bewust zijn en alles minutieus observeren. Terwijl de mensen er anders onbekommerd op los leven, beginnen zij zich enorm sterk bezig te houden met hun eigen ik - niet alleen als zij een innerlijke ontwikkeling willen doormaken maar ook als zij alleen maar antroposoof worden. Dan duiken er overal illusies op waar de mensen tevoren door hun onbekommerde manier van leven gemakkelijk overheen gekomen waren.

Waarom is dat zo? Omdat de mens niet goed weet wat hij met zichzelf moet beginnen wanneer dat alles wat uit zijn eigen innerlijk opstijgt, zich met zijn wezen verbindt. Hij kan er niets mee beginnen, het blijkt dat hij geen ervaring heeft met zichzelf. Vroeger was hij alert en werd zijn aandacht gemakkelijk gevangen door de gebeurtenissen om hem heen. Nu wordt zijn aandacht daarvan afgeleid, meer op zijn innerlijk gevestigd, en nu stijgen alle mogelijke gevoelens op die in hemzelf zaten. Waarom duiken die nu op?

Wat hij nu zou willen, is echt helemaal een ‘ik’ zijn, echt helemaal onafhankelijk zijn van de wereld om hem heen. Weliswaar vervalt hij dan vaak in de fout, in het begin het liefst behandeld te willen worden als een kind dat precies te horen krijgt wat het moet doen. Hij wil alles zijn - alleen niet iemand die zijn leven een richting en een doel geeft door wat hij uit zijn esoterische leven ontvangt. Hij is nog niet gewend zich dat te realiseren. Maar hij heeft het gevoel dat de afhankelijkheid van de buitenwereld hem stoort. En het sterkst treden deze storingen op wanneer iemand zo graag onafhankelijk wil zijn, zo sterk met zijn eigenheid bezig wil zijn.

Maar voor wie zich zo sterk met zijn eigen zelf bezig wil houden, is het toch wel erg laag-bij-de-gronds dat hij lijfelijk maar niet los kan komen van de buitenwereld, door de eenvoudige omstandigheid namelijk dat wij mensen moeten eten. Dat is misschien wel een erg alledaagse maar voor veel mensen toch een fatale omstandigheid. Daarvan kunnen we leren hoe weinig wij zijn zonder de wereld om ons heen. En het is er een treffend voorbeeld van dat wij afhankelijk zijn van onze omgeving, dat wij zonder die omgeving niet kunnen leven, net zo min als mijn vinger zonder mijn hand: als ik die afsnijd droogt hij uit. Een heel alledaags gezichtspunt kan ons dus laten zien hoe afhankelijk wij zijn van de wereld om ons heen.

Als de zelfzucht tot het uiterste wordt opgeschroefd, kan dit veranderen in de wens: kon ik toch maar onafhankelijk worden van de wereld om mij heen, kon ik me die dingen die me zozeer mijn afhankelijkheid van de buitenwereld laten beleven, die ik als mens van alledag in het stoffelijke leven nodig heb, maar langs magische weg verschaffen! Dit is inderdaad een wens die kan opduiken bij mensen die de inwijding zoeken. Er kan zelfs een gevoel van haat opkomen dat ik zo afhankelijk ben van mijn omgeving, dat ik mijn levensmiddelen niet te voorschijn kan toveren, dat ik niet gewoon kan maken dat ze er zijn.

Het klinkt vreemd als je zoiets zegt. Want ze lijken zo ongerijmd, deze wensen, die in het klein werkelijk heel gauw opduiken bij mensen die een innerlijke ontwikkeling zoeken en die zo absurd zijn als men ze in hun extreme vorm beschrijft. We weten helemaal niet dat we ze in het klein hebben. Nu treden deze wensen heus bij niemand zo sterk op - daarvoor zit een mens te vast aan zijn uiterlijke gewoonten - dat hij de illusie heeft zich door tovenarij zijn levensmiddelen te kunnen verschaffen, te kunnen leven van iets dat niet uit het uiterlijke rijk komt, uit malchoet. Maar in het extreme doorgetrokken zou het zo zijn dat de mens zou denken: kon ik het maar zo ver brengen dat ik helemaal in mijn astrale lichaam en mijn ik kon leven, dat ik me naar mijn eigen wensen kon richten, dan had ik mijn hele omgeving niet meer nodig!

Deze verzoeking duikt op. En bij hem die deze verzoeking het sterkst moest doormaken, wordt zij zo beschreven dat de verzoeker die Christus Jezus tegemoet treedt tot hem zegt dat hij van stenen brood moet maken. Daar hebt u de hoogste graad van deze verzoeking. Het afdalen in het eigen innerlijk wordt werkelijk in het verhaal van de verzoeking bij Mattheus op een prachtige manier beschreven (4: 1-11)."

Tot zover Steiner. In het Duitse origineel staat dit tekstdeel op bladzijde 157 tot en met 159 afgedrukt. Voor een begin van een nader en goed begrip dient natuurlijk de hele voordracht goed bestudeerd te worden, alsook de daaraan voorafgaande zevende voordracht (Bern, 7-9-1910).

Verwijzingen
Drieluik op Cahier over Judith von Halle:
1. Sign of times – Judith von Halle – Cahier, 2-3-2011
2. Hey Jude – Make it better – Cahier, 3-3-2011
3. Vermeende inwijding – Judith von Halle – Cahier, 6-3-2011
Webpagina’s van personen/redacties die nader op dit drieluik en slotwoord zullen worden gewezen:
4. Antroposofie in de pers (Michel Gastkemper)
5. Driegonaal (John Hogervorst)
6. Occident (Mieke Mosmuller)
7. De Brug (Redactie)
8. Motief (Redactie)
John Hogervorst en Michael Eggert eerder over Judith von Halle met commentaar van Michel Gastkemper:
9. Niveau – Antroposofie in de pers, 10-4-2010