Chemische Bruiloft

In de eerste periode van mijn twennerjaren begon ik gedichten te schrijven, terwijl ik eerder op eenentwintjarige leeftijd van iemand te horen had gekregen dat antroposofie wellicht wat voor mij zou kunnen zijn. Dat laatste werd snel bewaarheid en het eerst genoemde hield (ook) aan, gestaag. Niet met beide groot gebracht die eerste eenentwintig jaar van mijn leven; wel in een sfeer van geen nonsens en directheid. Heb het idee dat ik mijn eigen weg mocht kiezen. Die daadwerkelijk gaan is weer wat anders, want niet iedere jongeling weet al vroeg wat hij zelf wil. Wel formuleerde ik stil in mijn binnenste op achttienjarige leeftijd een heel duidelijk en zeer krachtig ideaal: ‘hoe zit dat toch met mens en wereld en hoe zit dat toch met afkomst en bestemming van beide? Daar kom ik achter in mijn leven, dat weet ik zeker!’

Rijnhaven Rotterdam vroeger

Van directe natuurbronnen was ik vervreemd geraakt. Bracht de eerste driemaal zeven jaar tussen steen en havens door in Rotterdam. Vrijwel geen uitstapjes in de levende natuur, enkele uitzonderingen daargelaten. TV en televisieprogramma’s deden hun intrede in mijn ouderlijk huis toen ik zo’n vier jaar oud was. Kunst had/heeft voor mij twee pijlers: schoonheid en  dramatiek. Dus niet alleen schoonheid , maar ook tragiek en gruwelen des levens, waarvoor ik mijn hoofd zeker niet omdraai(de).

Hekate - William Blake

Vorige maand schreef ik twee korte gedichten die met de Godin Hekate in verband staan. Een godin, gestalte, die  regelmatig verwarring stichtte en een aantal mensen nogal eens deed/doet huiveren (shiver). Vaak wordt ze opgevoerd als Godin der heksen en tovenarij. Zij is in te delen bij de onderste Goden (onderaards), naast die van de bovenste Goden (kosmos) met daartussenin die van een middengebied, op aardeoppervlak en in lucht en hemelruim.

Twintig á vijfentwintig jaar eerder, rond de dertig was ik dus toen, schreef ik over een ’andere’ Godin (Proserpina), dat deed ik, zo weet ik nog goed, in vervoering en met blijdschap. Daarbij maakte ik dankbaar gebruik van haar Romaanse aanduiding.

Herademing

Een stortvloed van stemmen,
die naklinken langs de ruggen van mensen,
zie ik stilhouden en zich scheiden
in de sporen van voetstappen.

Vergeten
de vlucht, de jacht;
vergeten zichzelf.

Voor mij staat een vrouw met gouden haarlokken;
een stil gelaat,
één uit duizenden.
Ze is nog steeds:

Proserpina.

Persephone werd ze in het Grieks genoemd en in de middeleeuwen keerde ze (tijdelijk) in het bewustzijn van een aantal mensen terug als Godin Natura.

Hoe verhoudt dit zich tot Hekate(?), een maangodin werkzaam vanuit het binnenste der aarde. Ze vormt een trits met twee andere maangodinnen: Diana (op Aarde in de lucht, het hemelruim werkend) en Luna (van buitenaf op de aarde inwerkend); de drievoudige maankrachten. Hier mijn twee gedichten in relatie tot Hekate, ruim een maand geleden geschreven:

1.    Verfahren

Van hen die mij vereren
snellen toe
honden,
die als zovele verwonden,

niet weten wat te doen,
niet weten wat te weten,
niet zien mij,
vrij.

Waaraan ik zie,
sla ik gade,
mijn gade,
manmoedig doorploegd.

Wenk mij moedige man;
toegang tot mijn rijk,
mijn luister,
boden in duister.

2.    Uit heksenkring

Verdraaid verduiveld genoeg
lispelen tongen,
waaraan ook hun jongen,
gebroed, zich plooien toch.

Vrij, van boven bezien,
haar gespreide armen,
waaraan zich warmen,
sylphen fonkellicht, niet langer door mij ontwricht.

Niet langer niet weten, niet zien, niet doen;
niet langer gekerkerd, gekluisterd, verweesd.
Stappen uit ban,
...onttoverd.

Johanna Knottenbelt

Rudolf Steiner heeft veel geschreven en gesproken over poëzie, dichten en dichtkunst. In het bijzonder in relatie tot geesteswetenschap (antroposofie) en geestesvorsing, helderziendheid en inwijding. Een aantal antroposofen namen dit praktisch ter hand, waaronder Albert Steffen en Johanna Knottenbelt. De wijze waarop zij probeerden voort te borduren op Steiners aanwijzingen en bespiegelingen valt zeker interessant en lezenswaardig te noemen. Neem  bijvoorbeeld Knottenbelts De dichtkunst als weg tot inwijding en Steffens Dichting als Weg zur Einweihung.

Hekate

Wat mij hierbij de afgelopen weken, met inbegrip van mijn eigen persoonlijke levenservaringen en ja levensworstelingen, verder in het bijzonder trof was een voordracht van Steiner uit de cyclus Des Karma des Berufes des menschen in anknüpfung an Goethes Leben (GA 172). Het gaat om de laatste voordracht uit die cyclus. Bladzijde 198 tot en met 227. Een voordracht die ik (wederom) een ieder aanbeveel om nader te bestuderen. Wat mij daarin vooral trof was zijn beschouwing over de volgende culturele verschijnselen opgesomd in chronologische volgorde: eerst voorouderverering, verbonden aan besef en contact met Archai (tijdsgeesten), dan polytheïsme en mythen en mythologie verbonden aan besef en contact met Archangeloi (volkszielen), monotheïsme verbonden aan besef en contact met Angeloi (de eigen engel in het bijzonder) en tenslotte verering van mensen als zijn en/of waren zij Goden. Dat geldt voor onze tijd met alle gevaren en duisterheden van dien. Zulks zette zich reeds in bij het verschijnen van Romeinse keizers en daaraan verbonden cultussen, aldus Steiner. Het kan zeker zinvol zijn om nadere studie hierover te combineren met kennisname van Steiners behandeling van de Achtste Sfeer. Zo kan met behulp van bestudering van deze voordracht (GA 172) kan de strekking en boodschap van dit blogbericht verder worden uitgediept.

Ik sluit af met een korte opmerking van Steiner over Hekate betreffende haar historische achtergrond en actuele betekenis en werking. Zie de volgende tekstafbeelding, kan vergroot worden door erop te klikken; uit: Weltenwunder, Seelenprüfungen und Geistesoffenbarungen (GA 129).

Bronnen (selectie, er is uiteraard meer)

1. Weltenwunder, Seelenprüfungen und Geistesoffenbarungen (GA 129; tweede voordracht, bladzijde 31 tot en met 53.) Zie ook GA 129 - Anthrowiki.
2. Das Faust-Problem – Die romantische und die klassische Walpurgisnacht (Fortsetzung) (GA 273; achtste voordracht, bladzijde 147 tot en met 170.) Zie ook GA 273 - Anthrowiki.

3. Das Künstlerische in seiner Weltmission – Der Genius der Sprache– Die Welt des sich offenbarenden strahlenden Scheines Anthroposophie und Kunst –Anthroposophie und Dichtung (GA 276; derde voordracht, bladzijde 42 tot en met 59.) Zie ook GA 276 - Anthrowiki.

4. Chymische Hochzeit des Christiani Rosencreutz - Anno 1459 (Anthrowiki)

5. Des Karma des Berufes des menschen in anknüpfung an Goethes Leben (GA 172; tiende voordracht, bladzijde 198 tot en met 227.) Zie ook GA 172 - Anthrowiki.

Muziek

Daemonia Nymphe - Nocturnal Hekate (Ancient Greek Music)